• YARIM ALTIN
    6.267,00
    % -0,53
  • AMERIKAN DOLARI
    28,8736
    % -0,23
  • € EURO
    31,5563
    % -0,69
  • £ POUND
    36,5718
    % -0,47
  • ¥ YUAN
    4,0457
    % -0,21
  • РУБ RUBLE
    0,3223
    % -1,21
  • BITCOIN/TL
    1084248,736
    % -0,92
  • BIST 100
    7.948,60
    % -0,76

Fil Topsy’nin İdamı, Edison Mu İdam Ettirdi?

Fil Topsy’nin İdamı, Edison Mu İdam Ettirdi?

Hayatı boyunca lunaparklarda gösterilere çıkan Fil Topsy, Edison’un şirketinin kameraları önünde idam edildi. Bu olay insanlığın vicdanını çok uzun yıllar yıllar önce kaybettiğinin delillerinden biridir malesef.

Zavallı Fil Topsy!

Fil Topsy
Fil Topsy

Fil Topsy 1875 yılında doğdu. Kısa bir süre sonra Güneydoğu Asya’daki kaçak avcılar tarafından yakalanıp New York’taki forepaugh Sirki için ülkeye gizlice sokuldu.

Forepaugh Sirki

O yıllarda Forepaugh Sirki, Barnum & Bailey Sirki ile rekabet halindeydi. Rekabetin doruk noktasına ulaştığı anlarda Forepaugh, Asyadan kaçak yollarla getirdiği fili (Topsy) ABD’de doğan ilk fil olarak lanse etti. Bu reklam çok kısa zamanda tüm ülkede ses getirmişti.

Fil Topsy

Bahtsız ve Huysuz

Yıllar içinde filin adı huysuzluğundan dolayı kötüye çıktı. Bakıcısı William Alt alkolikti ve file kötü davranıyordu. Öyle ki filin üstünde sigara izmariti söndürmek, yaralamak, sürekli kırbaçlamak gibi eziyetlerde bulunuyordu.

Sarhoşlar ve Fil!

Topsy 1902 yılında gösteri arasında bir seyirciyi öldürdü. Sebebi daha sonra anlaşıldı: Maktül gösteri arasından Topsy e ayrılan bölüme giriyor ve en hassas noktası olan hortumunun ucunu purosu ile yakıyor. Bunları yaparken maktulün filin sahibi gibi sarhoş olduğu belirtiliyor. Sarhoş sahibinin eziyetleri ve üstüne bir başka sarhoşun eziyetine dayanamayan fil hortumunu puro ile yakan kişiyi eziyor.

Katil Fil!!

Cinayet olayının ardından Topsy bütün ülke gündeminde yeralır. Reklamın kötüsü olmaz sözünün ispatı gibi hakkında ne kadar kötü yazı ve haber çıkarsa Topsy o kadar meşhur olur. Öyleki cinayetten sonra Forepaugh Sirki çok daha fazla müşteri çekti.

Zavallı Fil Topsy
Zavallı Fil Topsy

Zavallı Topsy

Bir süre sonra sirk işi yürümedi ve Fil Topsy sirkin yerine yapılan lunaparka 1902 yılında satıldı. Sarhoş bakıcı kovulmuştu. File bakmak her geçen gün zorlaşınca sahipleri satmak istedi. Ama kötü şöhretinden dolayı onu kimse almadı. Akıllarına fili kameralar önünde öldürerek lunaparkın reklamını yapmak geldi. Bu Topsy’nin son gösterisi olacaktı. Fili asacakları gösteri için adam başı 25 Cent (Bugün takribi 8.30 USD) bilet keserek ” 1 milyon dolarlık sirk açılıyor” diye afişler bastılar. Bir takım protestolardan sonra 1500 kişilik seçili bir grup ve basın karşısında elektrik kullanmayı seçtiler.

Zavallı hayvana zehirli havuç yedirerek sahneye çıkardılar. Daha sonra 6.600 volt elektrik vererek öldürdüler!

Olay sonraki yıllarda Edison’un Tesla’ya karşı doğru akımını reklam etmek amacıyla yapıldı şeklinde anlatılıyor. Elektrik savaşlarının yaşandığı o dönem için tahrik edici bulunsa da bu anlatılanların doğru olmadığı aşikardır.

Şu makalemizi de okumak isteyebilirsiniz. Ekonomi Kitapları

Kaynakça:

  1. Perşembe Ali, “Paranın 365 Günü: 4 Ocak” ,Haziran 2020
  2. İnternet ortamından elde edilen dökuman ve belgeler